Καρκίνος του Μαστού. Νέα δεδομένα και εξελίξεις

Ο καρκίνος του μαστού δεν χρειάζεται συστάσεις. Είναι μια νόσος γνωστή σε όλο τον κόσμο, σε γυναίκες όλων των φυλών, ηλικιών και κοινωνικών τάξεων αλλά και στο 1% περίπου των περιπτώσεων και στους άνδρες.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO, 2023), ο καρκίνος του μαστού είναι η συχνότερη κακοήθεια στις γυναίκες, έχοντας ξεπεράσει εκείνον του πνεύμονα αλλά είναι η πέμπτη αιτία θανάτου στις γυναίκες. Το 2020, παγκοσμίως καταγράφηκαν σχεδόν 2,3 εκατομμύρια γυναίκες με καρκίνο μαστού και 685.000 απώλειες από τη νόσο. Τα δεδομένα αυτά μας δείχνουν ότι πρόκειται για μια νόσο που προλαβάνεται και αντιμετωπίζεται με ολοένα και πιο αποτελεσματικούς τρόπους.

• Ποιες γυναίκες κινδυνεύουν περισσότερο;

Οι μόνοι παράγοντες που αποδεδειγμένα αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου μαστού είναι το γυναικείο φύλο και η ηλικία άνω των 40 ετών. Φαίνεται ότι παράγοντες όπως η  παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης, το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ, η έκθεση σε ακτινοβολία, χημικά – πλαστικά και άλλοι περιβαλλοντικοί ρύποι, η έλλειψη σωματικής άσκησης, η πρώιμη εμμηναρχή (έναρξη περιόδου) και η καθυστερημένη εμμηνόπαυση επιδρούν επιβαρυντικά στην ανάπτυξη του αλλά δεν αποτελούν αποδεδειγμένες αιτίες του.

Η κληρονομικότητα αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα κινδύνου παρόλο που μόλις στο 5-10% των περιπτώσεων ανευρίσκονται γονίδια που σχετίζονται με τον καρκίνο του μαστού, όπως τα BRCA1 και  BRCA2, το ΑΤΜ, το ΤΡ53 και άλλα.

• Είναι συχνότερος ο καρκίνος του μαστού σήμερα;

Ναι, τις τελευταίες δεκαετίες διαπιστώνεται μια αύξηση των περιπτώσεων καρκίνου του μαστού που οφείλεται είτε στην επίδραση βλαπτικών παραγόντων είτε στην πιο έγκαιρη διάγνωσή , στην κατανόηση του και στην ευαισθητοποίηση και ενημέρωση του πληθυσμού. Παρατηρούμε επίσης αύξηση στις περιπτώσεις καρκίνου του μαστού σε νεαρότερες ηλικίες, κάτω των 40 ετών και σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη νωρίτερα. Παρόλα αυτά οι θάνατοι από καρκίνο του μαστού μειώνονται συνεχώς και στον δυτικό κόσμο η μείωση αυτή συνεχίζεται με ρυθμό 2% ανά έτος και υπολογίζεται ότι μέχρι το 2040 θα έχουν μειωθεί κατά 40% σε σχέση με σήμερα.

Ο τακτικός έλεγχος και παρακολούθηση από χειρουργό μαστού  αυξάνει την επιβίωση στο 87%

• Ποιες εξελίξεις υπάρχουν στη θεραπεία του; 

Ο βασικός πυλώνας της θεραπείας του καρκίνου του μαστού παραμένει η χειρουργική αντιμετώπιση που αφορά συνήθως σε ογκεκτομή ή τεταρτεκτομή (δηλαδή αφαίρεση του όγκου ή μικρού τμήματος του μαστού) και σπανιότερα σε μαστεκτομή (εκτομή ολόκληρου του μαστού). Παράλληλα  πραγματοποιείται βιοψία “λεμφαδένα φρουρού” ,  κατά την οποία με ειδική τεχνική ανευρίσκεται ο “πρώτος” -ο  πιο κοντινός λεμφαδένας-  της σύστοιχης μασχάλης, αφαιρείται και γίνεται ταχεία βιοψία. Με τον τρόπο αυτό στις περισσότερες περιπτώσεις αποφεύγεται ο ριζικός λεμφαδενικός καθαρισμός (δηλαδή η αφαίρεση και των υπόλοιπων λεμφαδένων) και οι δυσάρεστες συνέπειες του.

Πολύ σημαντική πρόοδος γίνεται και στις συμπληρωματικές θεραπείες γιατί πλέον κάθε ασθενής αντιμετωπίζεται εξατομικευμένα! Η βιοψία του όγκου μετά το χειρουργείο συμπληρώνεται με μοριακό και ανοσοϊστοχημικό αλλά και με γονιδιακό έλεγχο, όπου αυτό απαιτείται. Με τον τρόπο αυτό “γνωρίζουμε” καλύτερα τη συμπεριφορά του καρκίνου και τον αντιμετωπίζουμε πιο εξειδικευμένα με ορμονοθεραπεία, ακτινοβολίες, ανοσοθεραπεία, γονιδιακή θεραπεία , χημειοθεραπεία ή συνδυασμό τους. Σε κάθε περίπτωση όμως η θεραπεία του ασθενή οφείλει να είναι εξατομικευμένη και προσαρμοσμένη στην ηλικία και τις ιδιαίτερες ανάγκες καθενός.

• Μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι για καλύτερα αποτελέσματα στο μέλλον;

Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί μια νόσο που προλαμβάνεται και θεραπεύεται. Όσο νωρίτερα διαγνωστεί τόσο πιο αποτελεσματική και αίσια θα είναι η θεραπεία. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την διαρκή εξέλιξη στην αντιμετώπιση του,  καθιστά τη νόσο αντιμετωπίσιμη και ιάσιμη. Τα αποτελέσματα των ερευνών και των σύγχρονων θεραπειών δημιουργούν μεγάλη αισιοδοξία για το αύριο.

Ο τακτικός έλεγχος με ψηφιακή μαστογραφία και η κλινική εξέταση από Χειρουργό μαστού είναι ο μόνος τρόπος  έγκαιρης διάγνωσης και αντιμετώπισης του καρκίνου του μαστού.

Πηγές:

https://jnccn.org/view/journals/jnccn/20/6/article-p691.xml

https://www.breastcancer.org/research-news/regular-screening-mammograms-save-lives

https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/breast-cancer